15 yıldır bölgede yerel gazetecilik örneği gösteren, araştırmacı gazeteci Bayram Kırtaş, 15 yıldan beri yürüttüğü çalışmalar sonucunda, Bahçelievler, Bağcılar, Bakırköy ve Güngören ilçelerinin tarihi dokusunu gün yüzüne çıkardı. Gelecek kuşaklara ışık tutacak bu 'derleme' Ansiklopedileştirip topluma sunulmasını bekliyor.
Bugünkü Bahçelievler Merkez Mahallesi'nin bulunduğu bölgede İncirli Çiftliği bulunmaktaydı. Çitliğin sahibi Fikret Yüzatlı emlak şirketi kurarak bölgeyi imara açılmasını sağlar ve arsa satışına başlar. İlk bahçeli evler yapılmaya başlar. İlçenin ismi de bölgeye yapılan ilk bahçeli evlerden gelir. Bölgenin isminin Bahçelievler olmasını ve İncirli Çiftliğinin hikayesini torun Feyyaz Yüzatlı'dan sizler için dinledik.
Bugünkü Bahçelievler’in çekirdeği olan yaklaşık 500 dönümlük İncirliği Çiftliği 1930’larda satışa çıkarılmıştı. Bu satış haberinin duyulması üzerine H. Avni Başargan Fikret Yüzatlı’yı bulur ve Fikret Bey’e bu yeri satın almak istediğini söyler. Fakat bu kadar büyük bir araziyi almaya gücünün yetmeyeceği için de Fikret Yüzatlı ile birlikte ortak olarak bu araziyi alırlar. Böylece haritadaki alanda Bahçelievler’in ilk temelleri atılır. Ama modern bir ilçe yaratma vizyonuna sahip olan Fikret Yüzatlı bu amaçla Ankara’daki Bahçelievler’i örnek alır. Buraya bahçeler içerisinde evler yaptırmak suretiyle Bahçelievler ismini verir.
İncirli Çiftliği'nden Kartaltepe'ye Bahçelievler Mahallesi
BAHÇELİEVLER İLÇESİ NASIL OLUŞTU
Bugünkü Bahçelievler’in çekirdeği olan yaklaşık 500 dönümlük İncirliği Çiftliği 1930’larda satışa çıkarılmıştı. Bu satış haberinin duyulması üzerine H. Avni Başargan Fikret Yüzatlı’yı bulur ve Fikret Bey’e bu yeri satın almak istediğini söyler. Fakat bu kadar büyük bir araziyi almaya gücünün yetmeyeceği için de Fikret Yüzatlı ile birlikte ortak olarak bu araziyi alırlar. Böylece haritadaki alanda Bahçelievler’in ilk temelleri atılır. Ama modern bir ilçe yaratma vizyonuna sahip olan Fikret Yüzatlı bu amaçla Ankara’daki Bahçelievler’i örnek alır. Buraya bahçeler içerisinde evler yaptırmak suretiyle Bahçelievler ismini verir. İstanbul’un şehir planlamasını yapması için Atatürk’ün yurt dışından davet ettiği meşhur profesör Henri Prost’a projeyi çizdirir. Bu yeri Prost’a dizayn ettiren Yüzatlı, bunun arkasından özellikle Talat Paşa Bulvarı, yuvarlaklarıyla onlara bağlı her yönden gelen yollarıyla Bahçelievler’in merkez mahallesi diyebileceğimiz yerin parselasyonunda modern şehir bilimcisinden istifade edip, bugünkü Bahçelievler’in oluşmasına önderlik etti.
İncirli Çiftliği'nin sahibi Fikret Yüzatlı Bahçelievler Arsa Ofsinde...
BAHÇELİEVLER’DE OTURMAKTA ISRARCI OLDU
Bakırköy’de deniz kenarında bir evde otururken Bahçelievler’de yaşayan insanlara önderlik edebilmek için buraya yerleşti. Bahçelievler, dağ, taş, dağ başı diyen insanlara örnek olacağım ve burada oturacağım diyerek bugünkü Eski Londra Asfaltının üzerindeki caminin hemen yanındaki evi yapmak suretiyle ailesiyle gelip Bahçelievler’de oturdu. Daha sonra oturduğu bu ev, ilk inşa edilen bahçeli evdi ve ilk dönemlerde arsa ofisi olarak da kullanılmıştır. Bu arsa ofisinin içinden satışlar yapıldı. Bahçelievler yeni kurulduğu için o dönemde orta direk denilen insanlara çok uzun vadelerle arsa satıldı. Yıllar sonra Yeni Londra Asfaltı’nın buradan geçmesiyle Bahçelievler bir daha kıymetlendi. Bahçelievler’in bugünlere gelmesinde Fikret Yüzatlı’nın çok büyük emekleri vardır. 1954 yılında Yeni Londra Asfaltı üzerinde Ömür Lokantası’nın inşaatına başlıyor ve onu 1956 yılında hizmete açıyor. Bu lokanta 2004 yılına kadar hizmet ediyor. Şu anda Ömür Sitesi olan arazi uzun yıllar fabrika olarak kullanılıyor. Ve daha sonra Bahçelievler’e örnek olabilecek 11 bloktan oluşan site inşaatına başlanarak yine örnek bir hizmete imza atılıyor. Yine burada Türkiye’nin en güzel öğretmen evlerinden biri hizmet veriyor. Dolayısıyla ilk gününden bu gününe kadar gerek Fikret Yüzatlı İlköğretim Okulu olsun, gerek diğer unsurlar olsun Fikret Yüzatlı’nın Bahçelievler’e büyük emekleri geçmiştir.
Bahçelievler’e bu kadar büyük emeği olan Fikret Yüzatlı, aynı zamanda Atatürk ve İsmet İnönü ile yakın arkadaştı. O meyve veren bir insandı. Fakat hayattayken en üzüldüğü konu İncirlilği Çiftliği’nin kendisine Atatürk ve İnönü tarafından hibe edildiği yalanı olmuştur. Bunun tam aksine arazi kendisi tarafından satın alınmıştır. Bu gerçek tapu kayıtlarında da sabittir.
Fikret Yüzatlı, Mustafa Kemal Atatürk ile - 1925..
FİKRET YÜZATLI KİMDİR?
Fikret Yüzatlı’nın baba adı Mehmet Rıfat anne adı Fatma Memnune’dir. Fikret Yüzatlı 1896 yılında İstanbul’da doğdu. Babası devlet memuruydu. Devlet memurluğunun itibarlı bir meslek olduğunu düşündüğü için hem de atlara meraklı olduğundan Kuleli Askeri Lisesi’ne yazıldı ve süvari olmak istedi. Orduya ilk katılış tarihi 1915’dir. Kurtuluş Savaşı esnasında Filistin cephesinde, Enver Paşa umumi karargahında süvari teğmen olarak görev aldı. Daha sonra İstiklal Savaşı esnasında Fahrettin Altay Paşa komutasında savaştı. Dört defa gazi oldu. İzmir’in düşmandan kurtuluşunda İzmir’e ilk giren subaylardan biriydi. Savaşlar esnasında 1. süvari tümeni 14. süvari alayı 2. bölük komutanlığında teğmen ve üst teğmenlik yaptı ve 3. bölük komutanı Zeki Doğan (Türkiye’nin ilk Hava Kuvvetleri Komutanı) ile beraber İzmir’e intikal edip, o zaman İzmir meydanındaki Sarıkışladaki bozguna uğratılmış ve çekilmek üzere olan Yunanlıların direkte unuttukları bayrağı Zeki Doğan ile beraber bifiil indirip yerine Türk Bayrağını çekti. Ve bu başarılarından ötürü İstiklal Madalyası sahibi oldu. Savaşlarda birtanesi Lefke katliamında, bir tanesi 2. İnönü muharebelerinde olmak üzere 2 defa çok ağır şekilde yaralandı. Fakat yaşayacak ömrü varmış. Bu yaralarını atlatarak İzmir’e ilk ulaşan süvarilerimizden bir tanesi oldu ve bu başarılarından dolayı hemen Kurtuluş Savaşı’nın akabinde İsmet Paşa’nın yaverliğine getirildi. Bu görevinden sonra İsmet Paşa’nın isteği üzerine Cumhuriyet Halk Partisine katıldı ve daha sonrada 1944 - 1950 yıllarında 7. ve 8. dönem Giresun milletvekilliği yaptı. 1928 yılında Nihal Yüzatlı ile evlendi. 3 çocuk sahibi oldu. Bunlardan bir tanesi babam Tulga Yüzatlı amcam (rahmetli) Tunçdal Yüzatlı, kızı Mevhibe Andaçlar’dır. Parlamento sonrası yaşamda ticarete atıldı. Ve Ömür Şirketler Gurubunu kurdu. Ayrıca İstanbul Bahçelievler ilçesinin kurulmasında ve gelişmesinde büyük emeği geçti. İstiklal Savaşında da süvari olan Fikret Yüzatlı’nın atlara olan sevgisi onu Türkiye’de modern yarışçılığın temeli olan Türkiye Jokey kulübünü kurmaya kadar götürdü. Türkiye Jokey kulübünde de 2 dönem başkanlık yaptı. At yarışçılığının bugünlere gelmesinde büyük emekleri geçti. 1968 senesinde İstanbul’da vefat etti. Kurucusu olduğu Bahçelievler ilçesinde gömülmeyi vasiyet etmişti. Kendisi gazi ve asker olduğu için şehitliğe defnedilebilecekken bu ilçede gömülmek istediği için Osmaniye mezarlığına defnedildi. Eğitime her zaman önem vermiş bir insandı. 1970’lerden önce yaklaşık 4000m2’lik bir araziyi Milli Eğitim Bakanlığına bağışlamak suretiyle bir okulun yapılmasına da önderlik etti. Bahçelievler’de yaptırdığı okul Fikret Yüzatlı İlköğretim Okulu adını taşımaktadır.
İncirli Çiftliği'nin sahibi Fikret Yüzatlı'nın torunu Feyyaz Yüzatlı gazeteci Bayram Kırtaş'a bilgi verirken....
YÜZATLI SOYADININ NEREDEN GELDİĞİNİ TORUNU ANLATTI
Kemal Feyyaz Yüzatlı "Dedem atları çok seviyordu. Türkiye Jokey Kulübüyle büyük ilgisi vardı. Bir gün İsmet Paşa’nın ve büyük şair Yahya Kemal Beyatlı’nın olduğu bir mecliste“Paşam ben Atlı soyadını aldım fakat atçılık çevresinde olduğum için tanıdığım herkes Atlı soyadını taşıyor. Herkes bize sen onunla kardeş misin diye soruyor” deyince söze Yahya Kemal Beyatlı karışıyor ve “Sen Kurtuluş Savaşı’nda süvari yüzbaşısıydın. Süvari Yüzbaşısı yüz atlıyı yönetir. Bundan sonra senin soyadın Yüzatlı olsun” diyor. Ve dedem o zamanlar atlı soyadını Yüzatlı olarak değiştiriyor.
Fikret Yüzatlı, İsmet İnönü ile - 1925
Eski Edirne Yolu E5 yolu üzerinde bulunan tek restaurant Ömür Restaurant - 1956
İncirli Çiftliği Ömür Yoğurtları Fabrikası...
Bahçelievler'e açılan ilk fabrikalardan PE RE JA kolonya fabrikası açılışı - 1967
Bölgeye yeni yerleşimler başladı; eşekle ekmek satışı - 1964
Bahçelievler'in ilk baraka okulu - 1965
YORUMLAR