Öksürük, ses kısıklığı, boğaz ağrısı gibi birçok sağlık sorununu beraberinde getiren geniz akıntısı, günlük yaşamda oldukça rahatsız edici olabiliyor. Uygun yöntemlerle tedavi edilmeyen geniz akıntısı, orta kulak ve sinüs enfeksiyonlarını da tetikleyebiliyor. Memorial Ankara Hastanesi Kulak Burun Boğaz Bölümü’nden Op. Dr. Ozan Gökdoğan, geniz akıntısı ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.

Salgı fazla miktarda ve yoğun kıvamlıysa…
Burun, boğaz, mide ve sindirim sistemi bölgesini döşeyen zar tarafından günde yaklaşık 1-2 litre mukus adı verilen salgı yapılmaktadır. Mukus bu bölgeleri nemlendiren bir salgı olup, bakteri ve virüsler gibi zararlı maddelerin vücuda girmeden yakalanmasını sağlamaktadır. Normal koşullarda burunda yapılan salgı fark edilmeden geniz bölgesinde tükürükle karışmakta ve gün boyunca yutulmaktadır. Bu akıntının yemek borusuna götürülmesi, üst solunum yolu hücrelerinde bulunan “siliya” denilen tüylerle olmaktadır. Bu tüycükler saniyede 16 kez titreşerek akıntının iletilmesinde rol almaktadır. Normalden fazla salgı yapıldığında veya mukus normalden daha koyu kıvamlı olduğunda bu durum fark edilir hale gelmektedir. Fazla salgılanan burun akıntısı, genze doğru gitmekte ve bu durum geniz akıntısı olarak adlandırılmaktadır.

Bu nedenlere dikkat!
Fazla salgılama yapılmasının nedenleri; nezle, grip, alerjiler, sinüzit, özellikle çocuklarda buruna yabancı cisim kaçması, hamilelik, doğum kontrol hapları gibi bazı ilaçlar, burun orta bölmesinde eğrilikler, hava değişimleri, soğuk ve kuru havalar, kimyasal buhar ve dumanları olarak sıralanabilir. Geniz akıntısı bazı durumlarda salgının miktarının fazla olmasına değil, yeterince iyi temizlenememesine bağlı olabilmektedir. Yutma problemleri de boğazda salgı ve sıvı birikimine yol açarak geniz akıntısı hissini ortaya çıkarabilmektedir.

Orta kulak ve sinüs enfeksiyonlarına yol açabilir
Geniz akıntısı, sürekli boğazı temizleme isteğine neden olarak kişinin rahatsız olmasına yol açmaktadır. Geniz akıntısının içindeki bazı iltihabi maddeler boğazı tahriş ederek özellikle geceleri belirginleşen öksürüğü tetikleyebilmektedir. Uzun süreli öksürüklerin en sık nedenlerinden biri geniz akıntısıdır. Aşırı geniz akıntısı, ayrıca ses kısıklığı ve boğaz ağrısına da neden olabilmektedir. Bunun yanı sıra akıntı genizde östaki borusuna yakın bir yerde birikip orta kulak enfeksiyonlarına ve sinüs kanallarını tıkarsa sinüs enfeksiyonlarına da yol açabilmektedir.

Şikayetlerin kendi kendine geçmesini beklemeyin, doktora başvurun
Geniz akıntısı tedavisi neden olan faktörlere bağlı olarak değişmektedir. Bakteriyel enfeksiyonlar için antibiyotik tedavisi gerekebilmektedir. Bununla birlikte her sarı renkli veya yeşil renkli akıntı, bakteriyel enfeksiyon demek değildir. Bazen viral enfeksiyonlar gripte olduğu gibi bu renk değişikliğine neden olabilmektedir. Sinüzit veya viral enfeksiyonlarda bazı ilaçlar geniz akıntısını azaltmak amacıyla kullanılabilmektedir. Geniz akıntısı tedavisinde bir diğer seçenek ise bu salgının inceltilmesidir. Daha koyu kıvamlı mukus daha yapışkan olup daha çok rahatsızlık yaratabilmektedir. Bu salgıyı inceltmenin en temel yöntemi ise bol sıvı alınmasıdır. Bunun dışında; balgam söktürücüler, burun yıkama solüsyonları veya burun spreyleri ve burun nemlendirilmesinin arttırılması için nemlendirici veya soğuk buhar makinaları kullanılabilmektedir. Ayrıca gece yatarken yüksek yastık kullanmak bu akıntının genizde göllenmesini engellemek ve alerji varsa alerji yapıcı maddelerden uzak durmak da şikayetlerin azalması açısından önemlidir. Geniz akıntısıyla beraber; akıntıda kötü koku, ateş, nefes darlığı var veya şikayetler 10 günden uzun sürüyorsa bakteriyel enfeksiyondan şüphe edilmelidir ve tedavi de buna uygun olarak düzenlenmelidir.