Döviz Kuru ve Döviz Rezervi İlişkisi

Geçtiğimiz dönemlerde Merkez Bankamızın döviz rezervleri çok sık tartışılmıştı. Döviz kuru ise ülkemizde her zaman gündemdedir, özellikle dolar kuru.

Cari açık, işsizlik oranı, konut satış istatistikleri hatta euro, sterlin gibi diğer para birimlerinin aksine Türkiye’de kriz algısı dolar kurunda yoğunlaşmaktadır.  Bu yüzden de TCMB’nın döviz rezervleri ile döviz kuru arasındaki ilişkinin dikkate değer olduğunu düşünüyorum.

Ülkeler uyguladıkları kur rejimleri doğrultusunda Merkez Bankalarında belirlenen ölçülerde döviz rezervi bulundururlar. Türkiye gibi dalgalı kur rejimi uygulayan ülkelerde bu rezervin 6 aylık ithalatı karşılayacak kadar olması öngörülmektedir. Mevcut döviz rezervleri, kriz anlarında yurtiçinde düşen tüketimi desteklemek, yurtdışına para çıkışını engellemek ve piyasalara müdahale ederek döviz kurunu belirlemek için kullanılabilmektedir. 

TCMB de gerekli gördüğü hallerde döviz kurlarındaki ani fiyat değişikliklerine müdahale etmeye çalışmaktadır. Ancak burada gözden kaçan nokta Merkez Bankasının döviz kuruna müdahale başarısının döviz rezervinin miktarına bağlı olmasıdır. Yani rezerv miktarının yüksek olması, döviz kuruna karşı yapılan müdahalenin daha başarılı olması anlamına gelmektedir. 

21 Şubat 2017 tarihinde Hazine Müsteşarlığı ile TCMB arasında protokol imzalanmış, böylece gerek görülmesi halinde kamu bankaları aracılığı ile dövize müdahale edilebilmesi kararlaştırılmıştır. 21 Şubat 2017 tarihinde 3,61 TL olan dolar kuru bu yazı yazılırken 8,54 TL’dir.

TCMB’nın döviz kuruna karşı uyguladığı bu alışılmadık yöntemin başarılı olup olmadığının değerlendirmesini sizlere bırakıyorum. 

Bitirmeden önce birkaç rakam daha paylaşarak durumun önemini vurgulamak istiyorum:

23 Şubat 2001'de 22.581 milyon dolar olan TCMB döviz rezervi, 13 Aralık 2013' te 115.144 milyon dolara kadar yükselmiş ancak 2020 yılı sonunda 40.373 milyon dolara yani yaklaşık 15 yıl öncesine düşmüştür. 

Döviz rezervi ekonomik bir sigorta görevindedir. Bu sebeple döviz rezervlerinin hassasiyet ile değerlendirmesi TCMB’nın yetkisinde ancak hepimizin sorumluluğundadır.