Eğri oturalım ama 'dolaylı' konuşalım...

Yeni bir Anayasa ülkemizin sıcak gündemiyken ben de Anayasal bir görev olan vergiden bahsedeceğim. Vergi politikalarımızın da yeni bir yaklaşıma ihtiyacı olduğunu düşünüyorum.
 
Biz vergi mükellefleri, ödediğimiz verginin nereye, nasıl harcandığını sorgulamaya başladığımız zaman, bu sorgulamanın demokrasi kültürümüzün gelişmesine de katkı sağlayacağı kanaatindeyim. Ama buna daha sonra değineceğiz.

Şimdi eğri oturalım ama dolaylı konuşalım:
Dolaylı vergilerin toplam vergi gelirlerine oranı yaklaşık %70. ÖTV ve KDV’de ise bu oran %50’nin biraz üzerinde. Bu demek oluyor ki: Vergi politikamız çok kazanandan çok vergi almak yerine, harcayandan vergi almayı tercih ediyor.  Oysa Anayasamızda verginin “Mali güce göre olma” ilkesi mevcut. Dolaylı vergiler gelişmiş ülkelerin de uyguladığı vergi politikalarından biridir ancak onlarda dolaylı vergilerin toplam vergi gelirlerine oranı yaklaşık %35. Gelişmiş bir ülke vatandaşından 2 kat fazla dolaylı vergi ödüyoruz.

Matrahından yüksek vergi olur mu?
Yurda giriş fiyatı 100.000 TL olan bir otomobil için yaklaşık 270.000 TL vergi ödüyoruz. Yine aynı şekilde yurda giriş fiyatı 4.000 TL olan Playstation 5 için ödediğimiz vergi ise yaklaşık 4.400 TL. Kışın yaklaşması ile şimdiden doğalgaz faturalarının kabaracağını hatta Rusya’nın doğalgaz fiyatına zam yapıp yapmayacağını bile konuşuyoruz. Artık kullandığımız doğalgaz için ödediğimiz ÖTV’yi konuşmamızın gerektiğini düşünüyorum.

Vergi sadece kamu harcamalarının finansmanı değil, aynı zamanda kaynak transferidir. Kazanandan tahsil edilen gelir ile sosyal devlet olmanın gerekliliği olan harcamalar ya da yardımlar ile az kazanana kaynak transfer edilir. Ne yazık ki biz dolaylı vergilerde kantarın topuzunu kaçırdığımız için bu servet transferi de gerçekleşmiyor. 

Gerçekleşmiş olsaydı Türkiye’de yerleşik en yoksul %20’nin milli gelirden aldığı pay %6 olur muydu hiç?